Meer mannen in de kinderopvang

We moeten ons niet blind staren op het geslacht van de pedagogisch medewerker maar meer op de sexe specifieke rollen (mannelijk of vrouwelijk gedrag) die de pedagogisch medewerker er kan hebben.

Er woedt een heftig debat over de feminisering van het basisonderwijs en de vermeende effecten daarvan op jongens. Speelt dit ook in de kinderopvang? Slechts 2 procent van de pedagogisch medewerkers in de bso is man. Dit is minder dan in bijvoorbeeld Duitsland en Zweden waar 20 procent van de begeleiders in de bso man is. In de hele dagopvang in Nederland werken zelfs bijna geen mannen meer. Is dit een probleem? Willen we graag meer mannen in de opvang en waarom? Zo ja, hoe krijgen we dat voor elkaar?

Onderzoek van Fukkink, Colonnesi, Van Polanen en Tavecchio toont aan dat er geen grote verschillen zijn tussen mannen en vrouwen wat betreft sensitiviteit in de dagopvang. Jongens en meisjes bleken in deze studie even vaak veilig gehecht aan de mannelijke en de vrouwelijke pedagogisch medewerker. De bso laat weer andere patronen zien.

Vragen waarop dit seminar een antwoord wil geven

Is het belangrijk dat er meer mannen in de kinderopvang gaan werken en waarom?
Wat zijn de oorzaken dat er weinig mannen in de kinderopvang werken?
Op welke wijze kun je de instroom van mannen vergroten?
Hoe houd je mannen vast die nu in de opvang werken?
Welke ervaringen heeft men in Duitsland met dit thema en wat kunnen we daarvan leren?
Welke aanbevelingen kunnen we formuleren?

In dit seminar ligt het accent op de bso omdat men daar meer kansen ziet voor de toename van mannen. Maar kinderopvang voor 0- tot 4-jarigen zal ook aan bod komen.

Sprekers

Ruben Fukkink: Over mannen en vrouwen en jongens en meisjes in de Nederlandse kinderopvang: Wat doen pedagogisch medewerkers, wat vinden de kinderen?
Yoran Blom: Tjonge jonge… JONGENS!! De ervaringen van Mundo kinderopvang met het aantrekken en vasthouden van meer mannen.
Jens Krabel: The German Federal Programme ‘More Men in Early Childhood Education and Care (ECEC)’ – Insights and lessons learned.

Impressie bijeenkomst

Louis Tavecchio, voormalig professor kinderopvang, hield een lezing over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek over verschillen tussen mannen en vrouwen in de kinderopvang vanuit pedagogisch perspectief. Zijn conclusie was dat we ons niet blind moeten staren op het geslacht van de p.m’ er maar meer op de sexe specifieke rollen (manlijk of vrouwlijk gedrag) die de p.m.’ er kan hebben. Onderzoek van Ahnert toonde aan dat jongentjes een stuk minder veilig gehecht zijn aan de p.m.’ ers in de kinderopvang en meisjes juist wel. Uit vervolg onderzoek op de lagere school bleek dat jongentjes minder gemotiveerd waren tot leren dan meisjes. Ahnert schreef dit toe aan de minder positieve ervaringen van jongens met leidsters in de kinderopvang.

Yoran Blom, senior pedagogisch medewerkers bij de BSO van Mundo kinderopvang, hield een vurig en praktisch betoog over het versterken van de mannelijk rol bij de vrouwelijke pm-ers. Hij schoolt collega’s in het minder reageren op kinderen (jongens) vanuit de sexe specifieke vrouwelijke rol op bijvoorbeeld stoeien, grenzen verleggen (gevaarlijk gedrag), druk gedrag en meer te reageren vanuit de pedagogische beginselen van de organisatie. Een duidelijk pedagogisch beleid over deze zaken en steun vanuit de directie zijn daarbij zeer belangrijk.

Jens Krabel, van het coördinatiepunt meer mannen in de kinderopvang te Berlijn, gaf een presentatie over het nationale programma in Duistland, Mehr Männer in Kita’s. Waarin16 modelprojecten in meer dan 2500 kindercentra zijn ingevoerd. Het project heeft veel praktische hulpmiddelen opgeleverd die kunnen worden ingezet bij het werven en vasthouden van mannen in de kinderopvang. Het project was succesvol omdat het daadwerkelijk tot meer mannen in de opvang heeft geleid. Belangrijke aanbevelingen zijn: start een project op nationaal niveau met steun van de overheid. Het project dient een lange tijd te lopen; het is een kwestie van lange adem. Werk op meerdere niveau’s zoals PR (beeldvorming), in de opleidingen, in de centra zelf, breng het vak van pm-er onder de aandacht van leerlingen op basis- en middelbare scholen. Bespreek het theoretische gevaar van sexueel misbruik. Er bestaan angsten en vooroordelen over dit thema.

Aanbevelingen gedaan tijdens bijeenkomst:

Om daadwerkelijk blijvende veranderingen teweeg te brengen dient er politieke steun en geld te komen om een langlopend landelijk project op te zetten over meer mannen in de kinderopvang.
De maatschappelijke beeldvorming moet veranderen: we moeten het vak belangrijk en aantrekkelijk maken! Laat mensen zien dat je met de brede ontwikkeling van kinderen bezig bent als p.m.’ er. Zorg voor goede PR
We moeten landelijk samenwerken: er moet een landelijk programma gelanceerd worden om meer mannen in de kinderopvang te krijgen. Er moet een landelijk coördinatiepunt komen. (Dit was er ooit, wat is met de opbrengsten gebeurd?)
Begin binnen je eigen organisatie. Organiseer discussies in teams en met ouders over de wenselijkheid om meer mannen op de werkvloer te krijgen.
Heb daarbij ook aandacht voor de ingewikkelde relatie tot sexueel misbruik, maar staar je daar niet blind op.
Maak het vak aantrekkelijker door het aanbieden van combinatiefuncties, grotere dienstverbanden, betere contracten, meer salaris.
Wacht niet tot er mee mannen komen maar vergroot in de tussentijd de competenties van vrouwen. Kijk daarbij naar de gebruikelijke rollen van vrouwen in de opvang.
Stimuleer meer mannelijke eigenschappen in vrouwen.
Breng het vak van p.m.’ er al vroeg onder de aandacht van jongens. Begin op de basisschool en de middelbare school, zodat dit een reëel beroepsperspectief voor hen wordt.
Verbeter de opleiding van p.m.’er zodat mannen zich meer welkom en thuis voelen binnen de opleiding. Heb meer aandacht voor de sexe specifieke rollen.
Zorg voor bredere opleidingen zodat mensen na de opleiding meer carrière perspectieven hebben dan alleen de kinderopvang
Zoek samenwerking met de sectoren opvang, onderwijs en zorg die tegen dezelfde problemen aanlopen.
Zoek samenwerking zoeken met opleidingen die niet primair opleiden voor de kinderopvang (vb. CIOS). Laat leerlingen van die opleiding stage lopen in de kinderopvang, zodat ze kennismaken met de sector. Een sportcoach op de BSO doet 80 % regulier p.m.’ er werk en 20 % sportcoach werk. Maar het blijkt wel een aantrekkelijke functie voor mannen te zijn.